زندگینامه امام حسین علیهالسلام
جدّ مادری امام حسین علیهالسلام
جدّ مادری او خاتم انبیاست که از طرف خداوند متعال مشرّف به خطابِ شریفِ «لَولاکَ لَما خَلَقْتُ الْاَفْلاک؛ اگر تو نبودی عالم هستی را نمیآفریدم» شده است. آیین و کتاب آسمانیاش جهانی و جاودانی است؛ یعنی پس از او پیامبری مبعوث نشده و نخواهد شد. او در چهلسالگی به رسالت برگزیده شد و بعد از 23 سال تبلیغ و ترویج آیین جهانی اسلام، بدنبال تشکیل اوّلین حکومت اسلامی در 63 سالگی در مدینه منوّره رحلت کرد و برای تداوم هدایت بشر دو امانت گرانقدر از خود به جای گذاشت و تصریح فرمود که «تا مردم به این دو امانت الهی تمسّک جویند هرگز گمراه نخواهند شد».
پدر بزرگوار امام حسین علیهالسلام
پدر امام حسین علیهالسلام ، علی بن ابیطالب(ع)، نخستین پیرو پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم از میان مردان است. او از کودکی تحت نظارت رسولخدا صلیاللهعلیهوآلهوسلم رشد یافت و به پاس ایمان و تقوایش از سوی خداوند متعال به عنوان وصی و خلیفه رسول و حجّت خدا پس از پیامبر اسلام برگزیده شد. وی ده سال قبل از بعثت در روز سیزده رجب و در درون کعبه چشم به جهان گشود. امامت آنحضرت حدود سی سال طول کشید و حدود چهار سال و نه ماه زمام حکومت مردم را به دست گرفت و در صبح نوزدهم رمضان سال چهل هجری در محراب مسجد کوفه، به ضربت شمشیر ابنملجم مجروح شد و بر اثر این ضربه در روز بیست و یکم رمضان و در سن 63 سالگی به شهادت رسید.
مادر امام حسین علیهالسلام
مادر امام حسین علیهالسلام ، دختر رسول اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام است که پدر بزرگوارشان در توصیف او فرمودند: «فاطمه سرور زنان عالم و نمونه زن کامل و اسوه و الگوی زنان امّت من است». این بانوی بزرگوار در سحرگاه روز جمعه بیستم جمادی الثانی سال پنجم بعثت در مکه مکّرمه چشم به جهان گشود و در سال دوم هجری با امام علی علیهالسلام ازدواج کرد و در سال یازدهم هجری در مدینه منوّره به شهادت رسید. حضرت فاطمه علیهاالسلام در کمالات به مرتبهای رسیده بود که خداوند متعال او را سبب پیوند بین امامت و نبوّت قرار داد و افتخار مادری یازده امام معصوم را نصیب آنحضرت کرد. با توجّه به ابعاد وجودی مختلف و کمالات والای آنحضرت برای او القاب و نامهای زیادی ذکر شده که از جمله آنهاست: صدیقه، طاهره، زکیّه، محدّثه، مبارکه، زهرا و مرضیّه.
تولّد امام حسین علیهالسلام
امام حسین علیهالسلام در عصر روز پنجشنبه سوم شعبان سال چهارم هجرت در شهر مدینه چشم به جهان گشود و پس از سالها پرورش در کلاس نبوّت و امامت در سال 61 ه انقلاب عظیم عاشورا را بنیان گذاشت. اسماء بنت عمیس میگوید: «پس از به دنیا آمدن دومین فرزند فاطمه علیهاالسلام ، روزی پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم به خانه علی علیهالسلام آمدند و به من فرمودند: پسرم را نزد من بیاورید. آنگاه من کودک را به محضر پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم بردم. آنحضرت در گوش راستش اذان و در گوش چپش اقامه گفتند و بعد نوزاد را در آغوش گرفته به نوازشش پرداختند. ناگهان اشک از چشمان پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم جاری شد. وقتی از علت گریه سؤال کردم، رسول خدا صلیاللهعلیهوآلهوسلم فرمودند: به یاد مصایبی که بعد از من بر این نوزاد وارد خواهد شد، افتادم. او را گروهی ستمگر به نام دفاع از اسلام به شهادت میرسانند».
نامگذاری امام حسین علیهالسلام
در فرهنگ اسلامی به مسئله انتخاب نام برای کودک به دلیل آثار معنوی آن و نقش مهمی که در تکوین شخصیت فرد دارد، توجّه خاصّی شده است. از جمله افتخارات ائمه اطهار علیهالسلام آن است که برخی از نامها و القاب آنها را خدا و پیامبر تعیین فرمودهاند. در روایتی آمده است که در همان روزهای اوّل تولد امام حسین علیهالسلام ، جبرئیل به حضور پیامبراکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم رسید و فرمود: «خداوند تبارک و تعالی بر تو سلام میرساند و میفرماید: از آنجا که علی علیهالسلام برای تو همانند هارون برای موسی علیهالسلام است مناسب است که این نوزاد را به نام پسر کوچک هارون شبیر ـ که در عربی «حسین» خوانده میشود ـ نامگذاری کنید». بهدنبال این پیام الهی پیامبراکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم به خانه حضرت زهرا علیهاالسلام میآیند و سؤال میکنند: «آیا برای این نوزاد نامی انتخاب کردهاید؟» علی علیهالسلام میفرمایند: «ما هرگز در این امر بر شما پیشی نمیگیریم». آنگاه رسول خدا صلیاللهعلیهوآلهوسلم میفرمایند: «نام او را حسین بگذارید».
القاب امام حسین علیهالسلام
با توجه به ابعاد مختلف شخصیت امام حسین علیهالسلام برای آنحضرت القاب بسیاری ذکر شده که از جمله آنهاست: رشید، طَیِّب، وفیّ، زَکیّ، سعید و سیّد. پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم اغلب امام حسین علیهالسلام را با لقب «سَیِّدُ شَبابِ اَهْلِ الجَنَّه» یعنی سرور جوانان بهشت و امیرالمؤمنین علی علیهالسلام آنحضرت را با لقب «سَیِّدُالشُهداء» یاد میکردند. روی هم رفته برای امام حسین علیهالسلام حدود 313 نام و لقب در مجموعه کتابهای سیره ذکر شده است که هر یک از آنها به یکی از کمالات آنحضرت اشاره دارند. برخی دیگر از القاب و کینههای آن حضرت عبارت است از: اباعبدالله، اَبوُالاَئِمَه، السِبْطُ الثانی، الامام الثالث، التابِعُ لِمَرْضاتِ اللّه، و مُبارک.
امامت حضرت حسین علیهالسلام
حضرت حسین بن علی علیهالسلام پس از شهادت برادر بزرگوارشان، امام حسن مجتبی علیهالسلام ، امامت امت اسلامی را عهدهدار شدند. پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم در زمان حیاتشان بارها به مسئله امامت آنحضرت تصریح داشتند؛ از جمله روزی در حضور جمعی، در حالیکه به حسین بن علی علیهالسلام اشاره میکردند، خطاب به مردم فرمودند: «این فرزند من امام و پسر امام و برادر امام و پدر امامان شیعه است که نهمین نفرشان قائم آنهاست که همنام من و همکنیه من است. او زمین را پس از آنکه از ستم پر میشود، از داد پر خواهد ساخت». همچنین وقتی زمان شهادت امام حسن علیهالسلام فرا رسید امام حسن علیهالسلام در حضور اهلبیت علیهالسلام فرمودند: «برادرم حسین، من تو را وصیّ خود قرار دادم و این پیمانی است که از پدر به ما رسیده و او از جانب رسول خدا صلیاللهعلیهوآلهوسلم و او نیز از جانب خداوند آن را بیان فرموده است».
امام حسین علیهالسلام در مکتب پیامبر اکرم(ص)
امام حسین علیهالسلام حدود شش سال و چند ماه از دوران حیات نورانی رسول خدا صلیاللهعلیهوآلهوسلم را درک کردند و در این مدت همواره از توجهات و محبتهای بیدریغ آنحضرت برخوردار بودند و اوّلین درسهای زندگی و ارزشمندترین فضیلتهای اخلاقی را از پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم آموختند. عالیترین و صمیمانهترین رابطه معنوی و ملکوتی بین پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم و امام حسین علیهالسلام را میتوان در این سخن نورانی رسولخدا صلیاللهعلیهوآلهوسلم دید که آنحضرت فرمودند: «حسین از من است و من از حسینم».
امام حسین علیهالسلام در عهد حکومت پدر
در طول دوره حکومت علی علیهالسلام که حدود چهار سال و نه ماه دوام یافت، آن حضرت با انواع حوادث تلخ روبرو شد که وقوع سه جنگ داخلی بزرگ یعنی جمل، صفین و نهروان از جمله آنهاست. امام حسین علیهالسلام در تمام این حوادث در صف اوّل یاران علی علیهالسلام بودند و برای برطرف ساختن مشکلات سیاسی، اجتماعی و نظامیِ دولتِ نوپای علوی تلاش میکردند؛ برای مثال در آغاز جنگ صفّین وقتی سپاه معاویه شریعه فرات را به تصرّف خود درآورد و مانع دستیابی لشکریان علی علیهالسلام به آب شد، سپاهیان آنحضرت در چندین نوبت برای گشودن آبراه به سپاهیان معاویه حمله کردند، ولی موفق به این کار نشدند. امام حسین علیهالسلام چون آثار اندوه را در چهره پدر دید، همراه عدهای از سواران به سپاه معاویه حمله کرد و شریعه فرات را از تصرّف آنها خارج و غبار از چهره پدر برطرف ساخت.
امام حسین در دوره امامت امام حسن علیهالسلام
امام حسن مجتبی علیهالسلام پس از شهادت علی علیهالسلام در سال چهلم هجری، به مدت ده سال امامت کردند. در طول این دوران امام حسین علیهالسلام همانند یاری مخلص و سربازی وفادار از آنحضرت پیروی میکردند و در تمام پیشامدها در کنار برادر بودند. امام صادق علیهالسلام در این باره میفرمایند: «امام حسین علیهالسلام برای احترام و تجلیل منزلت برادرش امام حسن علیهالسلام ، حتی در راه رفتن هرگز جلوتر از آنحضرت راه نرفت و در سخن گفتن بر او پیشی نگرفت».
دوره امامت امام حسین علیهالسلام
بهدنبال شهادت امام حسن مجتبی علیهالسلام در سال پنجاه هجری، دوره امامت امام حسین علیهالسلام شروع شد و تا سال 61 ه ادامه یافت. جامعه اسلامی در این دوره گرفتار حکمرانانی بود که به تخریب اساس جامعه اسلامی و قوانین الهی میپرداختند. امام حسین علیهالسلام در فرصتهایی که پیش میآمد، اعمال حکومت را به باد انتقاد میگرفت و مردم را به آینده امیدوار میساخت و برای حفظ اساس حکومت اسلامی و جلوگیری از پراکندگی صفوف مسلمانان، در بسیاری از موارد علیرغم مشاهده بسیاری از نارساییها دندان به جگر مینهاد و صبر پیشه میکرد. چون نوبت به حکومت یزید رسید و مسئله بیعت او مطرح شد، امام حسین علیهالسلام به دلیل شناختی که از شخصیت یزید داشت، به زمامداری او بر جامعه اسلامی راضی نشد و علیه او قیام کرد و در این راه به شهادت رسید.
امام حسین علیهالسلام و عاشور
نهضت عاشورا به مانند انقلابی بزرگ، با هدف احیای احکام دین و زدودن انواع انحرافات دینی و سیاسی در سال 61 ه به رهبری حسین بن علی علیهالسلام بهوقوع پیوست. آن حضرت وقتی اساس اسلام را در خطر دید، همراه یا
جدّ مادری امام حسین علیهالسلام
جدّ مادری او خاتم انبیاست که از طرف خداوند متعال مشرّف به خطابِ شریفِ «لَولاکَ لَما خَلَقْتُ الْاَفْلاک؛ اگر تو نبودی عالم هستی را نمیآفریدم» شده است. آیین و کتاب آسمانیاش جهانی و جاودانی است؛ یعنی پس از او پیامبری مبعوث نشده و نخواهد شد. او در چهلسالگی به رسالت برگزیده شد و بعد از 23 سال تبلیغ و ترویج آیین جهانی اسلام، بدنبال تشکیل اوّلین حکومت اسلامی در 63 سالگی در مدینه منوّره رحلت کرد و برای تداوم هدایت بشر دو امانت گرانقدر از خود به جای گذاشت و تصریح فرمود که «تا مردم به این دو امانت الهی تمسّک جویند هرگز گمراه نخواهند شد».
پدر بزرگوار امام حسین علیهالسلام
پدر امام حسین علیهالسلام ، علی بن ابیطالب(ع)، نخستین پیرو پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم از میان مردان است. او از کودکی تحت نظارت رسولخدا صلیاللهعلیهوآلهوسلم رشد یافت و به پاس ایمان و تقوایش از سوی خداوند متعال به عنوان وصی و خلیفه رسول و حجّت خدا پس از پیامبر اسلام برگزیده شد. وی ده سال قبل از بعثت در روز سیزده رجب و در درون کعبه چشم به جهان گشود. امامت آنحضرت حدود سی سال طول کشید و حدود چهار سال و نه ماه زمام حکومت مردم را به دست گرفت و در صبح نوزدهم رمضان سال چهل هجری در محراب مسجد کوفه، به ضربت شمشیر ابنملجم مجروح شد و بر اثر این ضربه در روز بیست و یکم رمضان و در سن 63 سالگی به شهادت رسید.
مادر امام حسین علیهالسلام
مادر امام حسین علیهالسلام ، دختر رسول اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام است که پدر بزرگوارشان در توصیف او فرمودند: «فاطمه سرور زنان عالم و نمونه زن کامل و اسوه و الگوی زنان امّت من است». این بانوی بزرگوار در سحرگاه روز جمعه بیستم جمادی الثانی سال پنجم بعثت در مکه مکّرمه چشم به جهان گشود و در سال دوم هجری با امام علی علیهالسلام ازدواج کرد و در سال یازدهم هجری در مدینه منوّره به شهادت رسید. حضرت فاطمه علیهاالسلام در کمالات به مرتبهای رسیده بود که خداوند متعال او را سبب پیوند بین امامت و نبوّت قرار داد و افتخار مادری یازده امام معصوم را نصیب آنحضرت کرد. با توجّه به ابعاد وجودی مختلف و کمالات والای آنحضرت برای او القاب و نامهای زیادی ذکر شده که از جمله آنهاست: صدیقه، طاهره، زکیّه، محدّثه، مبارکه، زهرا و مرضیّه.
تولّد امام حسین علیهالسلام
امام حسین علیهالسلام در عصر روز پنجشنبه سوم شعبان سال چهارم هجرت در شهر مدینه چشم به جهان گشود و پس از سالها پرورش در کلاس نبوّت و امامت در سال 61 ه انقلاب عظیم عاشورا را بنیان گذاشت. اسماء بنت عمیس میگوید: «پس از به دنیا آمدن دومین فرزند فاطمه علیهاالسلام ، روزی پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم به خانه علی علیهالسلام آمدند و به من فرمودند: پسرم را نزد من بیاورید. آنگاه من کودک را به محضر پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم بردم. آنحضرت در گوش راستش اذان و در گوش چپش اقامه گفتند و بعد نوزاد را در آغوش گرفته به نوازشش پرداختند. ناگهان اشک از چشمان پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم جاری شد. وقتی از علت گریه سؤال کردم، رسول خدا صلیاللهعلیهوآلهوسلم فرمودند: به یاد مصایبی که بعد از من بر این نوزاد وارد خواهد شد، افتادم. او را گروهی ستمگر به نام دفاع از اسلام به شهادت میرسانند».
نامگذاری امام حسین علیهالسلام
در فرهنگ اسلامی به مسئله انتخاب نام برای کودک به دلیل آثار معنوی آن و نقش مهمی که در تکوین شخصیت فرد دارد، توجّه خاصّی شده است. از جمله افتخارات ائمه اطهار علیهالسلام آن است که برخی از نامها و القاب آنها را خدا و پیامبر تعیین فرمودهاند. در روایتی آمده است که در همان روزهای اوّل تولد امام حسین علیهالسلام ، جبرئیل به حضور پیامبراکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم رسید و فرمود: «خداوند تبارک و تعالی بر تو سلام میرساند و میفرماید: از آنجا که علی علیهالسلام برای تو همانند هارون برای موسی علیهالسلام است مناسب است که این نوزاد را به نام پسر کوچک هارون شبیر ـ که در عربی «حسین» خوانده میشود ـ نامگذاری کنید». بهدنبال این پیام الهی پیامبراکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم به خانه حضرت زهرا علیهاالسلام میآیند و سؤال میکنند: «آیا برای این نوزاد نامی انتخاب کردهاید؟» علی علیهالسلام میفرمایند: «ما هرگز در این امر بر شما پیشی نمیگیریم». آنگاه رسول خدا صلیاللهعلیهوآلهوسلم میفرمایند: «نام او را حسین بگذارید».
القاب امام حسین علیهالسلام
با توجه به ابعاد مختلف شخصیت امام حسین علیهالسلام برای آنحضرت القاب بسیاری ذکر شده که از جمله آنهاست: رشید، طَیِّب، وفیّ، زَکیّ، سعید و سیّد. پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم اغلب امام حسین علیهالسلام را با لقب «سَیِّدُ شَبابِ اَهْلِ الجَنَّه» یعنی سرور جوانان بهشت و امیرالمؤمنین علی علیهالسلام آنحضرت را با لقب «سَیِّدُالشُهداء» یاد میکردند. روی هم رفته برای امام حسین علیهالسلام حدود 313 نام و لقب در مجموعه کتابهای سیره ذکر شده است که هر یک از آنها به یکی از کمالات آنحضرت اشاره دارند. برخی دیگر از القاب و کینههای آن حضرت عبارت است از: اباعبدالله، اَبوُالاَئِمَه، السِبْطُ الثانی، الامام الثالث، التابِعُ لِمَرْضاتِ اللّه، و مُبارک.
امامت حضرت حسین علیهالسلام
حضرت حسین بن علی علیهالسلام پس از شهادت برادر بزرگوارشان، امام حسن مجتبی علیهالسلام ، امامت امت اسلامی را عهدهدار شدند. پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم در زمان حیاتشان بارها به مسئله امامت آنحضرت تصریح داشتند؛ از جمله روزی در حضور جمعی، در حالیکه به حسین بن علی علیهالسلام اشاره میکردند، خطاب به مردم فرمودند: «این فرزند من امام و پسر امام و برادر امام و پدر امامان شیعه است که نهمین نفرشان قائم آنهاست که همنام من و همکنیه من است. او زمین را پس از آنکه از ستم پر میشود، از داد پر خواهد ساخت». همچنین وقتی زمان شهادت امام حسن علیهالسلام فرا رسید امام حسن علیهالسلام در حضور اهلبیت علیهالسلام فرمودند: «برادرم حسین، من تو را وصیّ خود قرار دادم و این پیمانی است که از پدر به ما رسیده و او از جانب رسول خدا صلیاللهعلیهوآلهوسلم و او نیز از جانب خداوند آن را بیان فرموده است».
امام حسین علیهالسلام در مکتب پیامبر اکرم(ص)
امام حسین علیهالسلام حدود شش سال و چند ماه از دوران حیات نورانی رسول خدا صلیاللهعلیهوآلهوسلم را درک کردند و در این مدت همواره از توجهات و محبتهای بیدریغ آنحضرت برخوردار بودند و اوّلین درسهای زندگی و ارزشمندترین فضیلتهای اخلاقی را از پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم آموختند. عالیترین و صمیمانهترین رابطه معنوی و ملکوتی بین پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم و امام حسین علیهالسلام را میتوان در این سخن نورانی رسولخدا صلیاللهعلیهوآلهوسلم دید که آنحضرت فرمودند: «حسین از من است و من از حسینم».
امام حسین علیهالسلام در عهد حکومت پدر
در طول دوره حکومت علی علیهالسلام که حدود چهار سال و نه ماه دوام یافت، آن حضرت با انواع حوادث تلخ روبرو شد که وقوع سه جنگ داخلی بزرگ یعنی جمل، صفین و نهروان از جمله آنهاست. امام حسین علیهالسلام در تمام این حوادث در صف اوّل یاران علی علیهالسلام بودند و برای برطرف ساختن مشکلات سیاسی، اجتماعی و نظامیِ دولتِ نوپای علوی تلاش میکردند؛ برای مثال در آغاز جنگ صفّین وقتی سپاه معاویه شریعه فرات را به تصرّف خود درآورد و مانع دستیابی لشکریان علی علیهالسلام به آب شد، سپاهیان آنحضرت در چندین نوبت برای گشودن آبراه به سپاهیان معاویه حمله کردند، ولی موفق به این کار نشدند. امام حسین علیهالسلام چون آثار اندوه را در چهره پدر دید، همراه عدهای از سواران به سپاه معاویه حمله کرد و شریعه فرات را از تصرّف آنها خارج و غبار از چهره پدر برطرف ساخت.
امام حسین در دوره امامت امام حسن علیهالسلام
امام حسن مجتبی علیهالسلام پس از شهادت علی علیهالسلام در سال چهلم هجری، به مدت ده سال امامت کردند. در طول این دوران امام حسین علیهالسلام همانند یاری مخلص و سربازی وفادار از آنحضرت پیروی میکردند و در تمام پیشامدها در کنار برادر بودند. امام صادق علیهالسلام در این باره میفرمایند: «امام حسین علیهالسلام برای احترام و تجلیل منزلت برادرش امام حسن علیهالسلام ، حتی در راه رفتن هرگز جلوتر از آنحضرت راه نرفت و در سخن گفتن بر او پیشی نگرفت».
دوره امامت امام حسین علیهالسلام
بهدنبال شهادت امام حسن مجتبی علیهالسلام در سال پنجاه هجری، دوره امامت امام حسین علیهالسلام شروع شد و تا سال 61 ه ادامه یافت. جامعه اسلامی در این دوره گرفتار حکمرانانی بود که به تخریب اساس جامعه اسلامی و قوانین الهی میپرداختند. امام حسین علیهالسلام در فرصتهایی که پیش میآمد، اعمال حکومت را به باد انتقاد میگرفت و مردم را به آینده امیدوار میساخت و برای حفظ اساس حکومت اسلامی و جلوگیری از پراکندگی صفوف مسلمانان، در بسیاری از موارد علیرغم مشاهده بسیاری از نارساییها دندان به جگر مینهاد و صبر پیشه میکرد. چون نوبت به حکومت یزید رسید و مسئله بیعت او مطرح شد، امام حسین علیهالسلام به دلیل شناختی که از شخصیت یزید داشت، به زمامداری او بر جامعه اسلامی راضی نشد و علیه او قیام کرد و در این راه به شهادت رسید.
امام حسین علیهالسلام و عاشور
نهضت عاشورا به مانند انقلابی بزرگ، با هدف احیای احکام دین و زدودن انواع انحرافات دینی و سیاسی در سال 61 ه به رهبری حسین بن علی علیهالسلام بهوقوع پیوست. آن حضرت وقتی اساس اسلام را در خطر دید، همراه یاران اندک ولی باایمان خود، به مبارزه با یزید و سپاه سنگدل او برخاست و کربلا را در روز دهم محرم سال 61 ه به صحنه درگیری حق و باطل و روز جانبازی و فداکاری در راه دین و عقیده تبدیل ساخت؛ به گونهای که دامنه تأثیر آن تا ابدیّت کشیده شد و چنان در عمق دلها اثر گذاشت که همهساله عاشقان حقیقت، دهه محرم و بهویژه روز عاشورا را روز اظهار ارادت به اسوه جهاد و آزادگی و شهادت قرار میدهند و به بزرگداشت خاطره این حادثه مهم تاریخ بشر میپردازند.